كليدواژه‌ها
پست الكترونيكي، اشاعهء اطلاعات، گروههاي مباØثه، Ùهرست پستي، گروه خبري، مجلات الكترونيكي
چكيده
پست الكترونيكي به عنوان يك ابزرا مهم ارتباطي, جايگاه ويژه‌اي در زندگي امروزهء ما ياÙته. اين وسيلهء ارتباطي به علت سهولت, سرعت Ùˆ هزينهء نسبتاً پايي آن توسط بسياري از سازمانها Ùˆ اÙراد Ùˆ از جمله كتابخانه‌ها Ùˆ مراكز اطلاع‌رساني به خدمت گرÙته شده. اين مقاله به معرÙÙŠ Ùˆ Ù†Øوهء كار با ابزارهايي چون گروههاي مباØثه, گروههاي خبري Ùˆ Ùهرست (ليست) پستي كه از طريق پست الكترونيكي به اشاعه اطلاعات در ميان كاربران مي‌پردازند, اختصاص دارد.
بزرگترين شبكهء رايانه‌اي جهان يعني »اينترنت« كه شكل تكامل ياÙتهء »آرپانت« مي‌باشد در سال 1971 ميلادي توسط آژانس تØقيقاتي سازمان دÙاع آمريكا Ùˆ برخي از همكاران آن در كشورهاي ديگر با تعداد اندكي عضو تاسيس گرديد. در طول سه دهه Ùعاليت روبه‌رشد, امروزه ميليون‌ها استÙاده كننده در سراسر دنيا(1) به اين شبكه عظيم جهاني وصل هستند Ùˆ به انبوه اطلاعات موجود در آن دسترسي دارند. تقريباً تمام كساني كه به اينترنت دسترسي دارند از خدمات پست الكترونيكي نيز بهره‌مند هستند. البته خدمات پس الكترونيكي منØصر به اينترنت نيست Ùˆ به عنوان يك رسانه ارتباطي در سراسر اينترنت گسترده شده است.
مروري بر پست الكترونيكي
پست الكترونيكي از مهمترين Ùˆ پراستÙاده‌ترين خدمات اينترنت Ù…Øسوب مي‌شود Ùˆ قابليت ارسال Ùˆ درياÙت هر نوع پيام اعم از متن, تصوير, صوت Ùˆ ... را به شكل الكترونيكي (رقومي) دارد. پست الكترونيكي شباهت زيادي به پست معمولي دارد. اغلب مراكز (مانند American On-Line, Compuserv, Delphi,... Ùˆ بسياري از بي‌بي‌اس‌ها) Ú†Ù‡ به اينترنت متصل باشند Ùˆ Ú†Ù‡ نباشند, خدمات پست الكترونيكي را نيز ارائه مي‌دهند. همچنين مراكزي (مانند MCI Ùˆ Sprint) وجود دارند كه Ùقط مشترك پست الكترونيكي مي‌پذيرند. برخي از مراكز, خدمات پست الكترونيكي را Ùقط در داخل شبكه خود ارائه مي‌دهند Ùˆ برخي ديگر امكان ارسال Ùˆ درياÙت پيام Ùˆ بطور كلي ارتباط با شبكه‌هاي ديگر را نيز Ùراهم مي‌سازند. بسياري از مراكز پست الكترونيكي, امكان ذخيره كردن پيامهاي خوانده شده بر روي رايانهء مركز را به مشتري مي‌دهند-البته ممكن است براي اين منظور هزينهء اضاÙÙŠ درياÙت كنند. به هر Øال تمام مراكز ارائه‌دهندهء اين خدمات, هزينه درياÙت مي‌كنند, كه برخي از آنها در قبال خدمات هزينهء ثابت دارند Ùˆ برخي ديگر نسبت به Øجم پيامهاي مبادله‌شده, هزينه را Ù…Øاسبه Ùˆ درياÙت مي‌كنند.
پست الكترونيكي با برنامه‌هاي شبكه‌اي ديگر از قبيل »اÙ‌تي‌پي« Ùˆ »تل‌نت« تÙاوت دارد, چرا كه اين گونه برنامه‌ها داراي خدمت‌گيرنده/خدمت ‌دهندهء دوطرÙÙ‡ هستند كه بين استÙاده‌كننده Ùˆ منبع اينترنتي يك ارتباط دوسويه-تقريباً شبيه ارتباطي تلÙني-برقرار مي‌سازند؛ در Øالي كه اساس پست الكترونيكي بر اصل »ذخيره Ùˆ ارسال« است Ùˆ شباهت بسيار زيادي با خدمات پست معمولي دارد. پست الكترونيكي امكان ارتباط ناهمزمان اÙراد را Ùراهم مي‌سازد. به عبارت ديگر, Ùرستنده هر وقت بخواهد پيام خود را ارسال مي‌كند Ùˆ گيرنده نيز هر وقت بخواهد پيام مورد نظر را بخواند. در واقع لازم نيست Ùرستنده Ùˆ گيرندهء پيام, ارتباط همزمان داشته باشند. هنگام ارسال يك نامهء الكترونيكي, پيام از يك رايانه به رايانه ديگر مي‌رود تا به مقصد برسد Ùˆ در مقصد به صندوق پستي سيستم گيرنده مي‌رود Ùˆ در يك Ùايل (Inbox) ذخيره مي‌شود.
تجهيزات مورد نياز
وجود تجهيزات شبكه‌اي با سرعت بالا, عمليات ارسال Ùˆ درياÙت پيام را به ميزان بسيار قابل توجهي تسريع مي‌كند. نامه‌هاي الكترونيكي در اينترنت (بدون توجه به مساÙت) معمولاًً در عرض چند ثانيه به مقصد مي‌رسند. هر Øوزهء پست الكترونيكي يك خدمت‌دهنده دارد كه از »پروتكل ساده انتقال نامهء الكترونيكي« (SMTP)(2) استÙاده مي‌كند. براي استÙاده از خدمات پست الكترونيكي, پس از انتخاب Ùˆ اشتراك در يك مركز ارائه‌دهندهء خدمات الكترونيكي (Mailer), يك رايانه (يا نوعي پايانه), يك مودم Ùˆ يك خط تلÙÙ† مورد نياز است. اشتراك پست الكترونيكي بدين Ù…Ùهوم است كه استÙاده‌كننده بايد وارد رايانهء مركز خدمات پست الكترونيكي شود Ùˆ نامه‌هاي خود را ارسال Ùˆ درياÙت نمايد. اين مراكز اشتراك موارد ذيل را در اختيار كاربر قرار مي‌دهند:
- اطلاعات مربوط به Ù†Øوه متصل شدن به مركز؛
- نشاني پست الكترونيكي كاربر, يعني همان نامي كه ديگران هنگام ارسال نامه به وي بايد از آن استÙاده كنند (معمولاً اين نام از طريق تكميل Ùرم توسط كاربر Ùˆ با تواÙÙ‚ مركز خدمت‌دهنده تعيين مي‌شود Ùˆ بايد بدون نقطه Ùˆ Ùاصله باشد Ùˆ از هشت نويسه (كاراكتر) تجاوز نكند)Ø›
- يك نام ورود Ùˆ كلمهء رمز براي ورود به سيستم (نام ورود اØتمالاً بخشي از آدرس پستي كاربر خواهد بود)Ø›
- صندوق پستي در سيستم.
مزايا و كاربرد پست الكترونيكي
پست الكترونيكي به عنوان يكي از ابزارهاي مهم ارتباطي داراي مزايا و ويژگي‌هايي است كه اهم آنها عبارت‌اند از:
- امكان ارتباط همزمان چند كاربر (از طريق كنÙرانس پست الكترونيكي)Ø›
- امكان ارسال همزمان پيام براي چند Ù†Ùر (از طريق گروههاي مباØثه Ùˆ Ùهرستهاي پستي)Ø›
- امكان عضويت در گروههاي مباØثه, گروههاي خبري Ùˆ Ùهرستهاي پستي؛
- عدم نياز به ارتباط مستقيم و رو در رو؛
- امكان ذخيره و در صورت لزوم تغيير پيامهاي آنها؛
- سرعت بالاي ارسال Ùˆ درياÙت پيامها؛
- پايين بودن هزينه؛
- ØØ°Ù Ù…Øدوديت‌هاي زماني Ùˆ جغراÙيايي.
از كاربردهاي پست الكترونيكي در كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
- عضويت در خدمات آگاهي‌رساني جاري و اشاعهء اطلاعات گزيدهء ناشران, كتابخانه‌ها, و ...
- توليد بولتن خبري يا Ùهرست تازه‌هاي كتابخانه Ùˆ ارسال آن به مشتركين؛
- درياÙت مجلات Ùˆ خبرنامه‌هاي الكترونيكي؛
- استÙاده از پست الكترونيكي براي دسترسي به بسياري از اطلاعات موجود در اينترنت؛
- ايجاد گروههاي مباØثه Ùˆ خبري در موضوعات مختل٠كتابداري Ùˆ اطلاع‌رساني؛
- مكاتبات اداري مانند درخواست‌هاي امانت بين كتابخانه‌اي, درخواست پروÙرما از ناشر يا كارگزار, ...
پست الكترونيكي و خدمات اشاعهء اطلاعات
سهولت, سرعت Ùˆ قابليت‌هاي استÙاده از پست الكترونيكي باعث شده كه اكثر كتابخانه‌ها Ùˆ مراكز اطلاع‌رساني علاوه بر مكاتبات شخصي كه از بديهي‌ترين خدمات پست الكترونيكي است, براي اشاعهء جديدترين اطلاعات به مشتريان خود, اين ابزار پرقدرت اطلاع‌رساني را به خدمت بگيرند. در دنباله به مهمترين شيوه‌هاي استÙاده از پست الكترونيكي در خدمات اشاعهء اطلاعات اشاره مي‌شود.
1.Ùهرست‌هاي پستي
يكي از خدمات جذاب Ùˆ مهم در اين عرصه, دستيابي به Ùهرست‌هاي پستي(3) است. در اينترنت, Ùهرستهاي پستي متعددي براي گروهها Ùˆ ØرÙه‌هاي مختل٠از جمله اطلاع‌رساني, رايانه, Ùˆ ... وجود دارند. اغلب Ùهرستهاي پستي مشتركين جديد را آزادانه مي‌پذيرند Ùˆ خدمات خود را به طور رايگان در اختيار آنها قرار مي‌دهند.
اولين گام براي پيوستن به يك Ùهرست پستي, اطلاع‌ياÙتن از وضعيت Ùˆ موقعيت آن است. خوشبختانه بيشتر اطلاعات مربوط به Ùهرستهاي پستي در چند منبع اينترنت متمركز شده‌اند كه به سادگي قابل دستيابي‌اند. چند ليست پستي مورد علاقهء كاربران اينترنت در »بيت نت« (BITNET) نگهداري مي‌شود. برخي از پايگاههاي »بي نت« خدمت‌دهنده‌هايي هستند كه اطلاعات Ùهرستهاي پستي Ùˆ خدمات مديريتي آنها (مانند اشتراك‌پذيري) را ارائه مي‌دهند. به اين پايگاهها, »ليست سرو«(4) نيز Ú¯Ùته مي‌شود. اگر آدرس يك پايگاه ليست سرو را بدانيم با Ùرستادن يك پيام الكترونيكي به آن مي‌توانيم اطلاعات مربوط به Ùهرست‌هاي‌پستي را درياÙت كنيم. براي اين منظور بايد يك نامه الكترونيكي به »ليست سرو« مربوطه ارسال Ùˆ درخواست راهنمايي كرد. به همين جهت كاÙÙŠ است درمتن پيام, كلمه Help را به تنهايي تايپ Ùˆ نامه را به نشاني »ليست سرو« ارسال كرد.
هر »ليست سرو« چند Ùهرست پستي را شامل مي‌شود. براي كسب اطلاعات دربارهء Ùهرستهاي پستي يك »ليست سرو« بايد Ùرمان List Short را براي آن بÙرستيد. همچنين اگر بخواهيد اطلاعات مربوط به Ùهرستهاي پستي تمام پايگاه‌هاي »ليست سروها« را به دست آوريد مي‌توانيد Ùرمان List Global را ارسال كنيد. در پاسخ, يك نامهء الكترونيكي Øاوي اسامي بيش از 5000 Ùهرست پستي را درياÙت خواهيد كرد. چنانچه دربارهء يك Ùهرست خاص به اطلاعات بيشتري نياز داشته باشيد, كاÙÙŠ است Ùرمان Info را به همراه نام Ùهرست موردنظر (مانند Info Newjour) به »ليست سرو« بÙرستيد. Ùرمانهاي ديگر »ليست سرو« مانند Subscritpion امكان اشتراك يا لغو اشتراك در يك Ùهرست پستي شديد, تمام پيامهاي ارسالي به آن Ùهرست را درياÙت خواهيد كرد Ùƒ تعداد آنها, ممكن است چند پيام در Ù‡Ùته يا چندين پيام در يك روز باشد.
با پيروي از »ليست سرو«هاي موجود در »بيت نت« بسياري از پايگاههاي اينترنت نيز Ùهرست‌هاي پستي متعددي تاسيس نمودند. Ùهرست‌هاي پستي اينترنت اغلب با برنامه‌اي با نام Majordomo اداره مي‌شوند كه عملكرد بسيار مشابهي با »ليست سرو« دارد. براي ياÙتن Ùهرست‌هاي پستي يك پايگاه اينترنت, مي‌توانيد يك نامهء الكترونيكي به Majordomo آن پايگاه (مثلاً Majordomo@netcom.com) بÙرستيد كه در متن آن Ùرمان List (به تنهايي در يك سطر) وارد شده باشد. برنامه Majordomo Ùهرست‌هاي پستي يك پايگاه را اداره مي‌كند. در واقع Majordomo همان ويژگي‌هاي »ليست سرو« را دارد.
يكي از راهنماهاي گروههاي خبري Ùˆ مباØثه در اينترنت Liszt مي‌باشد كه شامل سه قسمت است:
- راهنماي Ùهرست‌هاي پستي؛
- راهنماي گروههاي خبري يوزنت, (5)
- راهنماي Ú¯Ùتگوي رله‌اي اينترنت.(6)
شهرت Liszt بيشتر به خاطر راهنماي Ùهرست‌هاي پستي آن است, به طوري كه »ياهو« آن را يكي از ده وب سايت معتبر مي‌داند. اين راهنما, 000/80 Ùهرست پستي در سراسر جهان را معرÙÙŠ مي‌كند. جستجو در اين Ùهرستها به صورت موضوعي Ùˆ كليدواژه‌اي Ùˆ با استÙاده از منطق بولي and, or, not امكانپذير است. راهنماي Liszt به طور خودكار Ùهرست‌هاي پستي موجود در اينترنت را شناسايي مي‌كند. نشاني Liszt در اينترنت http://www.liszt.com/ مي‌باشد Ùˆ از طريق پست الكترونيكي به نشاني Liszt@bluemarble.net نيز قابل جستجو است. براي درياÙت جزئيات بيشتر دربارهء جستجو Ùˆ درياÙت اطلاعات از طريق پست الكترونيكي, بايد پيامي بدون متن به نشاني مذكور ارسال شود.
علاوه بر اين خدمت‌دهنده‌هاي Ùهرست‌هاي پستي, كاتالوگي Øاوي بيش از 1200 Ùهرست پستي Ùهرست Ùهرست‌ها, وجود دارد كه مي‌توانيد از طريق FTP ناشناس آن را به دست آوريد: Ùايل مربوطه با نام Interest Groups در دايركتوري NETINFO به نشاني Crvax.sri.com قرار دارد. دراين ليست, نام Ùهرست‌هاي پستي, Ø´Ø±Ø Ù…Ø®ØªØµØ±ÙŠ دربارهء آنها Ùˆ Ù†Øوهء اشتراك در آنها آمده است. Ù…Øتويات اين Ùايل در هر Ùصل نوسازي مي‌گردد.
از مهمترين اطلاعاتي كه در Ùهرست‌هاي پستي ياÙت مي‌شود مي‌توان به خبرنامه‌ها, مجلات الكترونيكي Ùˆ Ùهرست مندرجات مجلات اشاره كرد.
چنانچه Ùهرست مورد علاقه‌تان را ياÙتيد Ùˆ خواستيد مشترك شويد, درخواستتان را مستقيماً به نشاني پستي آن Ùهرست Ù†Ùرستيد؛ بلكه براي اشتراك از »ليست سرو« يا Majordomo استÙاده كنيد.
2.گروههاي مباØثه(7)
يكي از ديگر ابزارهاي الكترونيكي كه از طريق پست الكترونيكي عمل مي‌كند, گروههاي مباØثه مي‌باشند. با استÙاده از اين ابزار اÙرادي كه داراي علايق مشترك هستند با يكديگر به بØØ« Ùˆ Ú¯Ùتگو مي‌پردازند Ùˆ اخبار Ùˆ اطلاعات مورد علاقهء خود را مبادله مي‌كنند. گروههاي مباØثه با نرم‌اÙزارهايي مانند Majordomo, Listproc, Listserv(R) Ùˆ ... مديريت مي‌شوند. اين سيستم هنگامي كه پيام, نامه, مقاله, خبر Ùˆ ... از سوي يك عضو به نشاني گروه ارسال شود, به طور خودكار آن را براي تمام اعضاي گروه ارسال مي‌كند.
اÙراد گروه مباØثه ممكن است شامل چند Ù†Ùر در قالب يك گروه كوچك باشند كه در زمينهء موضوعي خاصي تبادل نظر مي‌كنند يا گروه بسيار وسيعي در Ø³Ø·Ø ÙƒØ´ÙˆØ±, منطقه يا جهان باشند. موضوعات مورد بØØ« در اين گروهها ممكن است بسيار تخصصي Ùˆ علمي, يا در زمينه‌هاي عمومي‌تر باشد كه اÙراد بسياري مي‌توانند عضو آن شوند. عضويت در گروههاي مباØثه معمولاً به آساني Ùˆ از طريق ارسال پيامي الكترونيكي صورت مي‌پذيرد Ùˆ با توجه به خدمت‌دهندهء هر گروه مباØثه, ممكن است با يكديگر اندكي تÙاوت داشته باشند. با عضويت در اين گروهها, مشتركين پيام خود را به نشاني گروه (Ùهرست) ارسال مي‌كنند Ùˆ به طور خودكار پيام مربوطه براي تمام اعضا ارسال مي‌شود Ùˆ در صورتي كه يكي ديگر از اعضا پاسخي براي گروه (Ùهرست) ارسال نمايد توسط تمامي اعضاي ديگر درياÙت مي‌گردد. گروههاي مباØثه همانند Ùهرست‌هاي پستي ممكن است به صورت تمام خودكار اداره Ùˆ كنترل شوند. مثلاً ممكن است مدير Ùهرست پستي, اجازه توزيع پيامهاي غيرمرتبط Ùˆ سطØÙŠ را به تمامي اعضا ندهد Ùˆ اشتباهات ويژه‌اي را كه معمولاً اتÙاق مي‌اÙتد رÙع نمايد.
مسائل Ùˆ موضوعاتي كه معمولاً در گروههاي مباØثه Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÙŠâ€ŒØ´ÙˆÙ†Ø¯ عبارت‌اند از:
- كنÙرانس‌هاي آينده Ùˆ موضوعات آن,
- كتابهاي جديد در زمينه‌هاي مورد علاقه,
- اخبار Ùˆ اطلاعات علمي, Ùني, هنري, Ùˆ ...,
- متن كامل مجلات الكترونيكي,
- تبادل نظرات و تجارب دربارهء مسائل خاص,
- خدمات اشاعهء اطلاعات گزيده,
- آگهي‌هاي تبليغاتي,
- خدمات آگاهي‌رساني جاري,
- Ùهرست مندرجات مجلات,
- ....
1/2.Ù†Øوهء عضويت در گروههاي مباØثه
با توجه به اين گروههاي مباØثه به طور خودكار اداره مي‌شوند, لازم است كه دستورها Ùˆ Ùرمانهاي مربوط به عضويت بدقت رعايت, Ùˆ از ØªÙˆØ¶ÙŠØ Ø§Ø¶Ø§ÙÙŠ خودداري شود. در غير اين صورت, خدمت‌دهندهء مربوط به ارسال پيامي كه Øاكي از اشتباه بودن Ùرمان شما است به درخواست شما ترتيب اثر نخواهد داد. براي اين منظور مي‌توان با استÙاده از Ùرمان Help Ù†Øوهء عضويت Ùˆ اطلاعات ضروري ديگر را به دست آورد.
هنگامي كه Ùرد جديدي در گروه مشترك مي‌شود, نشاني پستي وي به طور خودكار به Ùهرست اضاÙÙ‡ مي‌شود Ùˆ بعد از مدتي كوتاه پيامي مبني بر پذيرش اشتراك Ùˆ Ù†Øوهء كار Ùˆ ساير شرايط به وي ارسال مي‌شود Ùˆ از آن پس از تمامي پيامهايي كه گروه درياÙت مي‌كند نسخه‌اي نيز براي عضو جديد ارسال Ùˆ پيام وي نيز براي تمام اعضاي گروه ارسال مي‌گردد.
2/2.Ùهرست گروههاي مباØثهء كتابداري Ùˆ اطلاع‌رساني
گروههاي مباØثه Ùˆ Ùهرستهاي پستي زيادي در زمينهء كتابداري Ùˆ اطلاع‌رساني وجود دارند, كه برخي از مهمترين آنها عبارت‌اند از:
DIGLIBâ— (Digital libraries)
Ùهرستي است براي كتابداران, Ù…Øققان Ùˆ متخصصين اطلاع‌رساني براي بØØ« در زمينهء مجموعه‌اي از مسائل Ùˆ Ùناوري‌ها در ارتباط با ايجاد كتابخانه‌هاي الكترونيكي.
ميزبان: IFLANET
نشاني اشتراك: Listserv@infoserv.nlc-bnc.ca
â— IFLA-L
مجمع الكترونيكي به منظور تشويق Ùˆ ترغيب ارتباط بين اعضاي ايÙلا Ùˆ جامعهء بين‌المللي كتابداري است. هد٠از ايجاد اين Ùهرست تسهيل مبادله اطلاعات Ùˆ ارتباطات ØرÙه‌اي Ùˆ توسعهء آن بين اعضاي ايÙلا مي‌باشد.
ميزبان: IFLANET
نشاني اشتراك: Listserv@infoserv.nlc-bnc.ca
â— ASIS-L LISTSERV
گروه مباØثهء عمومي انجمن علوم اطلاع‌رساني آمريكا مي‌باشد Ùˆ هر Ùردي مي‌تواند با ارسال پيامي به نشاني listserv@asis.org براي اشتراك در Ùهرست مزبور اقدام نمايد. خط موضوع پيام ارسالي بايد خالي باشد Ùˆ جاي متن پيام خط زير نوشته Ùˆ ارسال شود:
> نام خانوادگي و نام< Subscribe asis-L
3- مجلات الكترونيكي
با گسترش اينترنت در عرصه‌هاي مختل٠اطلاع‌رساني, اكثر ناشران نشريات ادواري اقدام به راه‌اندازي سايت وب Ùˆ عرضهء Ù…Øصولات خود بر روي اينترنت نموده‌اند. بسياري از مجلات Ùˆ خبرنامه‌هايي كه قبلاً Ùقط به شكل چاپي تهيه Ùˆ توزيع مي‌شد, امروزه از طريق اينترنت Ùˆ پست الكترونيكي قابل دستيابي مي‌باشند. مجلاتي كه از طريق پست الكترونيكي يا اينترنت قابل دسترسي مي‌باشند برخي به صورت رايگان Ùˆ برخي با پرداخت ØÙ‚ اشتراك در اختيار استÙاده‌كنندگان قرار مي‌گيرند. از روشهاي شناسايي اين گونه مجلات, استÙاده از Ùهرست مجلات جديد آمريكا(8) به نشاني http://gort.ucsd.edu/newjour/, با خدمات اطلاع‌رساني BUBL (9)به نشاني http://bubl.ac.uk/ مي‌باشد.
برخي از ناشران متن كامل مقالات را به رايگان در اختيار استÙاده‌كنندگان قرار مي‌دهند Ùˆ برخي ديگر, تنها Ùهرست مندرجات مجلات را به صورت رايگان عرضه مي‌كنند Ùˆ براي ارائه متن كامل, نياز به اشتراك Ùˆ پرداخت ØÙ‚ اشتراك دارند. اشاعهء اطلاعات Ùهرست مندرجات مجلات از طريق پست الكترونيكي توسط ناشران, بسيار رايج است. به عنوان مثال انتشارات Elsevier Ùهرست مندرجات 1100 عنوان از مجلات خود را با عنوان Contents Direct از طريق پست الكترونيكي به رايگان در اختيار علاقه‌مندان قرار مي‌دهد. در اين خدمت, Ùهرست مندرجات مجلات, 2 تا 4 Ù‡Ùته قبل از انتشار مجله (به شكل چاپي), در اختيار استÙاده‌كنندگان قرار مي‌گيرد. براي اشتراك Ùˆ استÙاده از اين خدمات مي‌توان از طريق نشاني اينترنت WWW.elsevier.com/locate/contentsdirect يا نشاني پست الكترونيكي Cusubs@elsevier.co.uk اقدام كرد.
Newjour نام يكي از Ùهرست‌هاي پستي است كه در زمينه مجلات الكترونيكي Ùˆ نشاني آنها در اينترنت اطلاعات باارزشي را در اختيار استÙاده‌كنندگان قرار مي‌دهد. براي عضويت در اين Ùهرست پيام > نام< Subseribe Newjour را به نشاني listproc@ccat.sas.upenn.edu ارسال نماييد. توجه داشته باشيد كه Ù…ØÙ„ متن پيام Ùˆ خط موضع بايد خالي باشد Ùˆ در قسمت > نام< نام خودتان را بنويسيد.
4.گروه‌هاي خبري
گروه‌هاي خبري(10) گروه‌هايي هستند كه در Ø³Ø·Ø Ø§ÙŠÙ†ØªØ±Ù†Øª گسترده‌اند Ùˆ تقريباً به تعداد موضوعات موجود در اين شبكه, گروه خبري Ùعال وجود دارد. گروههاي خبري در موضوعات سياسي, اجتماعي, Ùرهنگي, تجاري, اطلاع‌رساني, Ùˆ ... Ùعال‌اند Ùˆ تاكنون بيش از 000/12 گروه خبري شناخته شده است. براي دسترسي به هر موضوعي در هر گروه خبري بايد به كارگزار خاصي دسترسي داشته باشيم. هيچ يك از ارائه‌كنندگان خدمات اينترنتي نمي‌توانند تمام گروههاي خبري را پوشش دهند. دسترسي به تمام گروههاي خبري امكانپذير است, اما براي عضويت در هر گروه خبري بهتر است Øداقل دو Ù‡Ùته قبل از عضويت, اخبار Ùˆ اطلاعات آن گروه خبري مورد مطالعه Ùˆ بررسي قرار گيرد Ùˆ سپس براي عضويت اقدام شود, چرا كه وصل شدن به گروه خبري Ùˆ ارسال پيام به آن از همان ابتدا, مانند پريدن به وسط Øر٠اÙرادي است كه در Øال Ú¯Ùتگو هستند.
سلسله مراتب گروههاي خبري سالها پيش تدوين شده و هنوز وجود دارد و »7كلان« (7 Big) ناميده مي‌شود:
- Alt:موضوعات نامعمول؛
- Comp: امور رايانه؛
- Misc: مباØØ« متÙرقه,
- News: اخبار يا موضوعات مربوط به يوزنت و خود گروه خبري,
- Rec: سرگرمي,
- Sci: موضوعات مختل٠علمي,
- Soc: موضوعات علوم اجتماعي,
- Talk: موضوعات عمومي و همگاني.
اگر تازه وارد يوزنت شده‌ايد Ùˆ مي‌خواهيد از گروههاي خبري استÙاده كنيد. بهتر است كه از news.announce.newgroups Ùˆ news.answers استÙاده نماييد. تا با شرايط Ùˆ چگونگي كار گروههاي خبري آشنا شويد.
اشاعه اطلاعات گزيده و آگاهي‌رساني جاري
از مهمترين خدماتي كه كتابخانه‌ها Ùˆ مراكز اطلاع‌رساني, به خصوص كتابخانه‌هاي تØقيقاتي, تخصصي Ùˆ دانشگاهي Ùˆ مراكز تجاري, ناشران, Ùˆ ... براي متقاضيان Ùˆ استÙاده‌كنندگان خود ارائه مي‌كنند, خدمات آگاهي‌رساني جاري Ùˆ اشاعهء اطلاعات گزيده هستند. با اين خدمات, اعضاي كتابخانه يا مشتركين به طور خودكار از جديدترين اطلاعات درياÙتي كتابخانه مطلع مي‌گردند. اÙرادي كه به موضوع خاصي علاقه‌مندند Ùˆ در آن زمينه به تØقيق مي‌پردازند, اطلاعات مورد علاقهء خود را از ميان انبوه اطلاعات موجود به صورت گزينشي Ùˆ دائم درياÙت مي‌كنند.
با استÙاده از Ùهرست پستي در پست الكترونيك, اطلاعات مورد نظر تنها يك بار وارد رايانه مي‌شود. پس از آن اطلاعات Ùˆ Ùايلهاي موردنظر به طور همزمان, به سرعت Ùˆ بدون دخالت نيروي انساني به طور خودكار Ùˆ به تعداد مشتركيني كه قبلاً نشاني پست الكترونيكي آنها وارد Ùهرست پستي شده, براي تمامي اÙراد ارسال مي‌شود. ممكن است اطلاعات موجود در رايانه براي ارائه خدمات Ùوق, نتيجه ورود اطلاعات از طريق صÙØÙ‡ كليد, يا كاوش در پايگاه اطلاعاتي ديگري باشد.
شركتها Ùˆ مراكز اطلاع‌رساني تجاري Ùˆ ناشران نيز با ايجاد Ùهرستهاي پستي به ارائه خدمات آگاهي‌رساني جاري Ùˆ اشاعهء اطلاعات گزيده مي‌پردازند Ùˆ از اين طريق با كمترين هزينه به ارائه خدمات, بازاريابي Ùˆ ارسال آخرين اخبار Ùˆ اطلاعات مورد نياز مشتركين مي‌پردازند, كتابخانه‌ها Ùˆ اÙراد Ù…Øقق Ùˆ علاقه‌مند, با عضويت در Ùهرستهاي پست الكترونيكي مي‌توانند از آخرين اطلاعات موجود در جهان در ارتباط با موضوع مورد علاقهء خود آگاه گردند. هر چند كه تعدادي از ناشران Ùˆ شركتهاي تجاري براي ارائه اين خدمات هزينه درياÙت مي‌كنند ولي بيشتر اين خدمات رايگان است Ùˆ هزينه‌اي بابت آن پرداخت نمي‌شود. كاÙÙŠ است يك بار براي عضويت در اين Ùهرستهاي پستي اقدام شود؛ از آن پس, تا زماني كه از طر٠مشترك اعلام قطع اشتراك نشود, به Ù…Øض توليد يا درياÙت اطلاعات جديد, اطلاعات مربوطه به طور خودكار براي وي ارسال مي‌شود. شناسائي Ùˆ عضويت در Ùهرستهاي پستي كه به ارائهء اين گونه خدمات مي‌پردازند يكي از روشهاي بسيار خوب Ùˆ Ù…Ùيد براي دسترسي به اطلاعات روزآمد Ùˆ جاري مي‌باشد.
پست الكترونيكي در آينده
پست الكترونيكي يكي از ابزارهاي Ùوق‌العاده مناسب براي مكاتبات شخصي, يك برنامهء شبكه‌اي براي دستيابي نسبتاً آسان به منابع Ùˆ نيز رسانه مناسبي براي ارتباطات بين شبكه‌ها است Ùˆ به سرعت خود را براي مبادلهء داده‌هاي دودويي منطق مي‌سازد.
با به ميان آمدن پست الكترونيكي, ابزارهاي اصلي به كارگيري اينترنت كامل مي‌شود. كاربران با استÙاده از اين ابزارها, به خواسته‌هاي خود دست مي‌يابند. به نظر نمي‌رسد كه هيچ يك از اين ابزارها منسوخ شوند, بلكه پيشرÙت در جهت اÙزايش امكانات اين برنامه‌هاي كاربردي خواهد بود.
پي‌نوشت‌ها
1-براساس آخرين آمار اينترنت در آوريل 2000, تعداد 148 ميليون استÙاده‌كننده در سراسر جهان به اينترنت متصل هستند كه از اين تعداد 87 ميليون مربوط به دو كشور ايالات متØده آمريكا Ùˆ كانادا مي‌باشند.